Κάθε λίμνη αποπνέει μια βαθιά μελαγχολία. Τα αιώνια ακίνητα νερά τους δεν έχουν τίποτα κοινό με την πάντα ανήσυχη θάλασσα ούτε με τα ποτάμια που κυλούν γοργά και φεύγουν. Προσέξτε τις κλειστές λιμναίες πολιτείες- Γιάννενα, Καστοριά μα πιο πολύ αυτά τα έρμα τα μικρά χωριά γύρω από τις Πρέσπες, την Κερκίνη, τη Βεγορίτιδα, τη Δοϊράνη. Πόσοι μπορούν να πουν αλήθεια ότι αγαπούν αυτά τα μέρη και θα ήθελαν εκεί να ζήσουν; Μη γελιέστε, της Κυριακής οι επισκέπτες, το γλαφυρό είναι σκληρό όταν το ζεις. Όταν το Νοέμβρη χαμηλώνει ο ουρανός και συναντάει το νερό, όταν τα χωράφια γίνονται λασπότοποι και οι βάρκες μένουν για μέρες στην όχθη, οι πόρτες κλείνουν και οι δρόμοι ερημώνουν. Σβήνουν από νωρίς τα φώτα στον Άγιο Γερμανό και στους Ψαράδες, σφαλίζουν τα παντζούρια το χειμώνα και μόνο ο άνεμος κυκλοφορεί στα έρημα στενά. Κι αυτός φέρνει το χιόνι που αθόρυβα σκεπάζει το χώμα και των ανθρώπων τις καρδιές. Ανθρώπων καρτερικών, λιγόλογων, σμιλευμένων από τον τόπο και τις δύσκολες συνθήκες του. Τη σύντομη, άγουρη άνοιξη διαδέχεται βαρύ το καλοκαίρι. Τότε που πρέπει να γίνουν όλες του έτους οι δουλειές. Θα έρθουν τα παιδιά από τις πόλεις και οι ξενιτεμένοι συγγενείς. Μέχρι ν’ αρχίσει πάλι η μέρα να μικραίνει και ο χρόνος να μετρά ανάποδα. Σ’ αυτή την αέναη εναλλαγή των εποχών, μόνο της λίμνης τα νερά μένουν ακίνητα και πάντα ίδια. Για να τονίζουν της ζωής μας το εφήμερο. Για να μας μελαγχολούν. Για να μας δείχνουν το μέτρο του ανθρώπου.
Η ομίχλη σκέπαζε την Κερκίνη το πρωινό της Κυριακής. Ένας ήλιος θολός που προσπαθούσε να δηλώσει την παρουσία του. Οι νταλίκες να ανεβοκατεβαίνουν το στενό δρόμο που οδηγεί στο τελωνείο του Προμαχώνα και από εκεί στη Βουλγαρία. Σύνορα που θα πέσουν σε λίγες μέρες όταν η χώρα αυτή θα γίνει μέλος της Ε.Ε. Σύνορα που έτσι και αλλιώς αγνοούσε πάντα ο Στρυμώνας καθώς κυλάει ορμητικός από το Πιρίν μπαίνοντας στον τόπο μας. Εδώ όμως τα φτερά του κόβονται καθώς τα νερά παγιδεύονται στο φράγμα του Λιθότοπου και σχηματίζουν την Κερκίνη. Την τεχνητή λίμνη που άλλαξε τις ισορροπίες στην περιοχή με την πληθωρική της παρουσία. Οι γεωργοί έγιναν ψαράδες, μαύρες πλάβες εμφανίστηκαν στη λίμνη που σκέπασε τα δημιουργήματα του ανθρώπου. Τα παρόχθια δάση σάπισαν στα νερά. Και έπειτα ήρθαν σαν ευλογία τα πουλιά. Πλήθος από αυτά κατακλύζει τη λίμνη όλες τις εποχές του χρόνου. Μεγάλοι ερωδιοί και μικρές καρδερίνες συνυπάρχουν. Και αετοί, γεράκια, λαγγόνες και βουτυχτάρια, παπιά και πελαργοί. Το αποκορύφωμα είναι οι αργυροπελεκάνοι, τα σπάνια πουλιά που κατεξοχήν ζουν στις λίμνες των Πρεσπών και της Κερκίνης.
Τώρα που υποχώρησαν τα νερά φάνηκε η λάσπη του βυθού, σκασμένη από την ξηρασία. Χιλιάδες λιμναία όστρακα σπαρμένα στην άμμο. Και γύρω τα παπιά χαλούν τον κόσμο. Σφυριχτάρια, πρασινοκέφαλες, γκισάρια. Και μια ομάδα κύκνων που τεντώνουν τους υπέροχους λαιμούς τους. Φλαμίγκος ντελικάτα πετάνε σύρριζα στο νερό, ενοχλημένα από την παρουσία μας. Ελάχιστοι οι ερωδιοί, παιδιά της άνοιξης αυτοί, θάρθουν παρέα με τους πελαργούς. Τώρα η λίμνη ανήκει στους αργυροπελεκάνους που κόβουν βόλτες περήφανοι εκεί που τα νερά βαθαίνουν. Τριγυρίζουν τις βάρκες που ψαρεύουν, ζητώντας το περίσσευμα των διχτυών. Και οι ψαράδες που χρόνια τώρα συνυπάρχουν με τα τεράστια πουλιά δεν τους χαλάνε το χατίρι.
Γριβάδι άφθονο ζει στη λίμνη και από αυτό ζουν όλα τα χωριά της. Το εισόδημα συμπληρώνουν οι αγελάδες και τα νεροβούβαλα που κυλιούνται στις λάσπες του Στρυμώνα. Τεράστια κεφάλια με κέρατα στριφτά, βαριά πατήματα στο υγρό χορτάρι.
Γύρω οι καλύβες των ψαράδων. Εφήμερες κατασκευές, σανίδια, τσίγκοι και νάιλον. Ένα τραπέζι ξύλινο, δυο τρεις καρέκλες και η ξυλόσομπα αναμμένη. Στο τηγάνι λίγα ψάρια για μεζέ. Ο ορισμός της λιτότητας.
Λιθότοπος, Κερκίνη, Λιβάδια. Χωριά πόντιων νοικοκυραίων. Μικρά τα σπίτια ίσα για να χωράνε τα όνειρα. Αλλά και κάποιοι νεόκτιστοι ξενώνες με ονόματα εξωτικά. Με τζάκια, ανέσεις και υδρομασάζ για κατοίκους των άστεων με οικολογικές ανησυχίες. Ο ορισμός της γελοιότητας.
Στις λίγες ταβέρνες της περιοχής τα βουβάλια και τα γριβάδια κυκλοφορούν στα πιάτα. Νόστιμα μαγειρεμένα από χέρια ποντιακά. Που δεν εξοικειώθηκαν ακόμα στη σωστή περιποίηση των πελατών. Αλλά ίσως είναι καλύτερα έτσι. Αρκετά θάμπωσε η ζωή μας από τα περιττά μαλάματα. Ευτυχώς να λέμε που υπάρχει ακόμα η Κερκίνη.
