Ταξιδεύοντας από την Ξάνθη στην Κομοτηνή και στο μέσο περίπου της διαδρομής, αριστερά του δρόμου έχουμε την ευκαιρία να δούμε τη λίμνη Βιστωνίδα, την ανατολικότερη στης χώρας μας. Πρόκειται για μια αβαθή λίμνη μέσου βάθους 2- 2,5 μ. και έκτασης 54 τ. χλμ. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι ότι το βόρειο τμήμα της έχει γλυκό νερό, αφού τροφοδοτείται από τα ποτάμια Κόσυνθος, Κομψάτος, Ασπροπόταμος και τα ρέματα της λεκάνης απορροής, ενώ το νότιο τμήμα είναι υφάλμυρο καθώς επικοινωνεί με τη λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος. Αυτή βρίσκεται νοτιοανατολικά της λίμνης και μεταξύ των χωριών Λάγους και Φαναρίου. Δυτικότερα σχηματίζονται οι μικρές λιμνοθάλασσες Λάφρη και Λαφρούδα ενώ ανατολικότερα οι λιμνοθάλασσες Ξηρολίμνη, Καρατζά, Αλυκή, Πτελέα.
Το όνομα της λίμνης οφείλεται στους Βίστωνες, αρχαία θρακική φυλή. Η περιοχή ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, καθώς ήκμασαν οι πόλεις Άβδηρα και Δίκαια. Στη Ρωμαϊκή εποχή περνούσε από εδώ η Εγνατία οδός που ένωνε την Αδριατική με το Βόσπορο.
Ο υγρότοπος Βιστωνίδας – Πόρτο Λάγους θεωρείται ενιαίος και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον από πλευράς χλωρίδας και πανίδας, αλλά κυρίως από το πλήθος και την ποικιλία των πουλιών που φιλοξενεί. Στη βόρεια και τη νότια όχθη της λίμνης υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις καλαμιώνων, αρμυρίκια και έλη. Η λιμνοθάλασσα περιβάλλεται από έλη με αλοφυτική βλάστηση και αμμοθίνες, ενώ κοντά στο χωριό Λάγος υπάρχουν δυο πευκοδάση.
Στον υγρότοπο έχουν καταγραφεί 61 είδη ψαριών με σπουδαιότερα από εμπορική άποψη τον κέφαλο, τα χέλια και την αθερίνα. Η θρίτσα, ενδημικό είδος που υπήρχε παλαιότερα στη λίμνη, σήμερα έχει εξαφανιστεί λόγω αύξησης της αλατότητας των νερών της. Τα αλιεύματα εκμεταλλεύονται από τον τοπικό Αλιευτικό Σύνδεσμο ενώ η κυριότητα ανήκει στη μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους. Δικό της είναι και το πανέμορφο νησάκι του Αγίου Νικολάου με το ομώνυμο εκκλησάκι, μέσα στη λιμνοθάλασσα. Μια ξύλινη γέφυρα οδηγεί από το δρόμο στο νησί.
Τα νερά της λίμνης απειλούνται από τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στα χωράφια της περιοχής. Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η συγκέντρωση βαρέων μετάλλων στα νερά της λίμνης.
Η πλούσια ερπετοπανίδα (χελώνες σαύρες, φίδια) και τα αμφίβια (βάτραχοι, σαλαμάνδρες) απειλούνται από το κάψιμο των καλαμιών και τη χρήση γεωργικών φαρμάκων.
Από τα θηλαστικά ξεχωρίζει η παρουσία της βίδρας, αλλά και του τσακαλιού, του λύκου, της αλεπούς, του λαγού και της αγριόγατας.
Πολύ σημαντική είναι η περιοχή για τα πουλιά, 264 είδη των οποίων έχουν καταγραφεί σε αυτή. Αναπαράγονται ερωδιοί, πορφυροτσικνιάδες, χουλιαρομύτες, καλαμοκανάδες. Τα τελευταία χρόνια ζει εδώ ένας μεγάλος αριθμός φοινικόπτερων. Μαζί με τη λίμνη Κερκίνη, η περιοχή είναι ο σημαντικότερος στην Ευρώπη τόπος διαχείμασης των αργυροπελεκάνων. Αλλά και χιλιάδες άλλα μεταναστευτικά πουλιά συναντώνται στον υγρότοπο: Ερωδιοί, πελαργοί, χαλκόκοτες, αρπακτικά.
Η καλύτερη εποχή για επίσκεψη είναι αργά την άνοιξη αφού μπορείτε να συνδυάσετε την ομορφιά της φύσης με μπάνιο στο Θρακικό πέλαγος. Για διαμονή διαλέξτε το παραθαλάσσιο Φανάρι ή τις όμορφες πόλεις Ξάνθη, Κομοτηνή. Επιβάλλεται μια επίσκεψη στα Πομακοχώρια, βόρεια της Ξάνθης, και στα δάση της Ροδόπης. Αν έχετε άνεση χρόνου, μπορείτε παράλληλα να γνωρίσετε το Δέλτα του Νέστου και τα περίφημα Στενά του.