Ο θεϊκός Αχελώος, ο γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, δεν έτυχε τον δέοντα σεβασμό από τον Σύλλογό μας. Έχουμε διασχίσει πολλά ρέματα και ποταμάκια, το ποτάμι όμως δεν έχουμε ακόμα τολμήσει. Καιρός λοιπόν για μια διερευνητική διάσχιση. Διαλέξαμε το πιο δυσπρόσιτο, το πιο άγριο και γεμάτο ιστορική μνήμη τμήμα του. 15 χλμ κοίτης ποταμού χωρίζουν την Μονή Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου ως το «φράγμα» της Συκιάς και όσοι τολμηροί το επιχειρήσετε θα χρειαστεί να διασχίσετε το ποτάμι δεκάδες φορές και να κολυμπήσετε δύο φορές σε βαθιά ορμητικά νερά.
Κάτω από το Μυρόφυλλο η κοίτη είναι φαρδιά, ως 200 μέτρα, μετά την Μεσούντα αρχίζει να στενεύει. Πύλη στο στενό και δυσπρόσιτο τμήμα είναι τα βάθρα δίτοξης γέφυρα. Στην μνήμη του internet η γέφυρα ανύπαρκτη. Μονοπάτι έρχεται από την Μεσούντα προς την πεσμένη γέφυρα, περνάει απέναντι και φαίνεται να καταλήγει στην γέφυρα Κορακονησίου.
Αριστερά και δεξιά υψώνονται κάθετοι γκρεμοί 400 έως 1000 μέτρων από τις πλαγιές του Κοκκινόλακου νότια, του Χατζή και των Βερουσίων βόρεια. Άμα διαβείς τα βάθρα της άγνωστης γέφυρας ο αρχαίος θεός σε αιχμαλωτίζει με την σαγήνη των χωρίς τέλος ελιγμών του, την μουσική του ορμητικού ρεύματος, την γαλήνη του απλωμένου νερού, οι οιμωγές από τις Σουλιώτισσες νεράιδες, το λαχάνιασμα των φαντασμάτων των ανταρτών του Άρη.
Αποπλανημένοι από τον αρχαίο θεό αδιαφορούμε για τα ρέματα – εξόδους κινδύνου, τρεις όλες κι όλες. Το ρέμα Αρέντα με το πέτρινο γιοφύρι του Κορακονησίου 800 μ. από την συμβολή με τον Αχελώο, προσφέρει έξοδο στο Πολυνέρι 300 μέτρα υψηλότερα. Το ρέμα της Καλής Κώμης για το ομώνυμο χωριό. Το Κωστιανό φαράγγι για το χωριό Τρίλοφο. Όλες οι έξοδοι στην βόρεια όχθη.
Τα άρβυλα δεν σταματούν να αδειάζουν το νερό που γεμίζουν από κάθε διάσχιση στις ζεστές κροκάλες. Αδιαφορούμε για το τραχιά κοίτη. Νοιώθουμε μόνο το άγγιγμα της ιστορικής μνήμης.
Εδώ διαδραματίστηκε η καταδίωξη και κατόπιν η αυτοκτονία του Άρη Βελουχιώτη τον Ιούλιο του 1945, δεύτερη πράξη, μετά απ’ αυτή του Δεκέμβρη του 44, της τραγωδίας του ελληνικού εμφυλίου. Ο Άρης επιδίωκε την κάθοδό τους στην Πελοπόννησο για να μεταφέρει εκεί το μήνυμα του νέου αντάρτικου ενάντια στην συμφωνία της Βάρκιζας. Ξεκινά νύχτα από το Πολυνέρι για το Μυρόφυλλο, νωρίτερα το πρωί είχε διαβάσει στο Ριζοσπάστη την αποκήρυξή του από το ΚΚΕ. Στην νοτιοανατολική απόληξη του Χατζή τον περιμένει ενέδρα στη θέση «χοιρόλακκος». Μέσα στο πυκνό σκοτάδι η ομάδα του κουτρουβαλά 300 μ. σάρας προς το ποτάμι κοντά στην νεραϊδόβρυση. Βαδίζει αντίθετα προς το ρέμα προς την Λογγά Λάκα και κρύβονται στο φαράγγι του Φάγγου 200 μέτρα πάνω από την κοίτη.
Μετά δύο ημέρες, από προδοσία, μια ισχυρή ομάδα θα έρθει από ψηλά, από τον Κοκκινόλακο, προς καταδίωξή τους. Ο Άρης είχε κτυπήσει στην μέση από την κάθοδο στον Αχελώο, με δυσκολία περπατά. Ακολουθεί η αυτοκτονία του όπως και αυτή του Τζαβέλα και η διαφυγή των υπόλοιπων. Ο προδότης υποχρεώνεται να τους αποκεφαλίσει με τον σουγιά του και τα κομμένα κεφάλια θα κρεμαστούν στον φανοστάτη της κεντρικής πλατείας των Τρικάλων. Η αγριότητα του μεσαίωνα επιστρέφει.
Παρακάτω ή ιστορία μας ταξιδεύει 220 χρόνια στο παρελθόν. Είμαστε κάτω από την μονή Σέλτσου στην βάση του γκρεμού του «δεύτερου Ζάλογγου». Οι Σουλιώτες μετά την ήττα και την θυσία στο Κούγκι καταδιώκονται από τον Αλί Πασά. Η αμνησία που είχε υποσχεθεί ακυρώνεται, 1400 ψυχές καταφεύγουν στην μονή Σέλτσου. Από τα νότια και πίσω και προς την Μεσούντα οι απροσπέλαστοι γκρεμοί του Κοκκινόλακου, στο πλάι κάθετος γκρεμός ως την κοίτη, από την γέφυρα Κοράκου το μονοπάτι διασχίζει σάρα.
Εύκολη η άμυνα. Πάλι όμως προδοσία. Οι Τουρκοαλβανοί κατεβαίνουν από την κορυφή του Κοκκινόλακου, μέσα από το μεγάλο φαράγγι που καταλήγει στον Αχελώο. Το δυσπρόσιτο του μοναστηριού γίνεται παγίδα θανάτου Από τους 1148 Σουλιώτες γλιτώνουν 11. Ο Γάλλος πρόξενος στα Γιάννενα είναι ο Πουκεβίλ, ιατρός, ιστορικός και φιλέλληνας. Ο Πρόξενος θα διασώζει την ιστορική μνήμη σε υπέροχα ελληνικά:
«Η ΦΑΛΑΓΞ [1148] ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΙΤΣΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ -ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ- ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΣΕΛΤΣΟ. ΑΠΙΣΤΙΑΝ ΑΛΗ ΤΡΙΜΗΝΟΝ ΑΝΙΣΟΝ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΘΥΣΙΑ. ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΦΟΔΙΑ ΑΣΙΤΟΙ ΚΥΚΛΩΜΕΝΟΙ ΘΕΛΟΥΝ ΕΞΟΔΟΝ Η ΘΑΝΑΤΟΝ ΗΡΩΟΣ. ΞΙΦΗΡΕΙΣ 300 ΑΚΑΛΥΠΤΟΙ ΣΑΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝ ΠΛΗΝ ΓΕΦΥΡΑΣ ΚΟΡΑΚΟΥ. Ο ΝΟΤΗΣ ΠΙΠΤΕΙ ΜΕ 5 ΠΛΗΓΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΦΟΝΕΥΟΝΤΑΙ. ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΧΟΜΕΝΑΙ ΦΩΝΑΖΟΥΝ ΘΑΝΑΤΟΣ. ΥΠΕΡΔΙΑΚΟΣΙΟΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΗΔΟΥΝ ΚΑΙ ΠΝΙΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ. ΧΑΛΑΣΜΟΣ ΜΟΝΟ 10 ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΣΩΖΟΝΤΑΙ» [ΠΟΥΚΕΒΙΛ 1824 Τ. Ι. ΣΕΛ. 207-212]
Σημειώσεις:
- Η ιστορία και οι τοποθεσίες των περιστατικών που αφορούν τον Άρη συμπεραίνονται από τις περιγραφές και τις φωτογραφίες του βιβλίου του Γ. Καραγεώργου «Άρης Βελουχιώτης Ανηφορικοί δρόμοι»
- Η μονότοξη γέφυρα Κοράκου ανατινάχθηκε στον εμφύλιο (28/3/49) από την αντάρτικη ομάδα των Γιώτη – Διαμαντή για να προστατευθούν από την καταδίωξη του κυβερνητικού στρατού.
- Η διάσχιση έγινε σε δύο φάσεις, μία (13/8) με αφετηρία την μονή Μυροφύλλου και την άλλη (27/8) από την παράκαμψη του ποταμού για την κατασκευή του φράγματος Συκιάς. Τερματισμός και τις δύο φορές ήταν το στενότερο σημείο κοντά στην Καλή Κώμη.
- Μετά την ανάρτηση του παρόντος άρθρου κάτοικοι του Μυρόφυλλου μας πληροφόρησαν για την ιστορία των βάθρων. Σύμφωνα με τους κατοίκους πρόκειται για ανολοκλήρωτη προσπάθεια κατασκευής γέφυρας κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου, αποδίδεται στην περίοδο “Κονδύλη” κάπου μεταξύ του 1933 – 35.
