Ο πιο προβεβλημένος Εθνικός Δρυμός μας. Συνδυάζει τη φυσική ομορφιά των χαραδρών και των πανύψηλων κορυφών με την ανυπέρβλητη αρχιτεκτονική των χωριών του Ζαγορίου. Είναι πόλος έλξης ορειβατών, φυσιολατρών, αλλά και κάθε απλού ταξιδιώτη.
Ο δρυμός αυτός ιδρύθηκε το 1973. Αποτελείται από τον πυρήνα έκτασης 34.120 στρεμμάτων γύρω από το φαράγγι του Βίκου και την περιφερειακή ζώνη, έκτασης 93.000 στρεμμάτων που περιλαμβάνει μέρος της χαράδρας του Αώου. Συνορεύει με τον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου (Βάλια Κάλντα) του οποίου αποτελεί φυσική συνέχεια.
Μέσα στον πυρήνα του δρυμού βρίσκονται τα χωριά Βίκος, Μονοδένδρι, Πάπιγκο, Μικρό Πάπιγκο. Το επίκεντρο του ενδιαφέροντος είναι το φαράγγι του Βίκου που ξεκινά νότια του χωριού Μονοδένδρι για να καταλήξει στο Πάπιγκο. Για να διασχίσετε το φαράγγι σε όλη τη διαδρομή του χρειάζεστε περίπου 7 ώρες. Αν ξεκινήσετε από το χωριό Βίκος, χρειάζεστε γύρω στις 4 ώρες. Κάτω από το χωριό πηγάζει ο Βοϊδομάτης, ένας από τους καθαρότερους ποταμούς της Ευρώπης που σας συνοδεύει για το υπόλοιπο της πορείας σας μέχρι το γεφύρι της Αρίστης.
Πλούσια η βλάστηση του δρυμού, αφού επηρεάζεται από το υψηλότατο ποσοστό βροχοπτώσεων, περιλαμβάνει Κεφαλλονίτικα έλατα, μαυρόπευκα, ρόμπολα, οξιές, δρυς, ιτιές, κέδρους, σφένδαμους, αγριοκαστανιές, φλαμουριές, πλατάνια, πολλά είδη θάμνων και αγριολούλουδων. Ο Βίκος φημίζεται για τα βοτάνια του. Πασίγνωστοι ήταν παλιότερα οι “Βικογιατροί”, πρακτικοί θεραπευτές. Στην πανίδα του περιλαμβάνονται αρκούδες, λύκοι, ζαρκάδια, αγριόγιδα, αγριογούρουνα, λίγκες, κουνάβια, αετοί, γύπες, γεράκια κ.α.
Τα σπορ που σχετίζονται με τη φύση είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένα στην περιοχή, με επίκεντρο την Κόνιτσα. Καγιάκ στον Αώο και τον Βοϊδομάτη, ποδήλατο βουνού, παραπέντε, αναρρίχηση, κατάβαση σπηλαίων, και προπάντων πεζοπορία και ορειβασία. Τεράστιος ο αριθμός των διαδρομών που ποικίλλουν από έναν απλό περίπατο μέχρι πολύωρο σκαρφάλωμα στις κορυφές της Γκαμήλας. Αναφέρουμε μερικές από τις βασικότερες:
Από το Μικρό Πάπιγκο σε 3 ώρες μπορείτε να φτάσετε στο ορειβατικό καταφύγιο της Αστράκας. Στη συνέχεια κατηφορίζετε μέχρι τη λάκα Τσουμάνη στην οποία μπορείτε να κατασκηνώσετε. Η λάκα κρατάει νερό μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού. Από εδώ μπορείτε σε 1.15′ να φτάσετε στη Δρακόλιμνη, τη διάσημα παγετωνικής προέλευσης λίμνη, κάτω από τις κορυφές της Γκαμήλας και πάνω από το φαράγγι του Αώου. Από τη λάκα Τσουμάνη ξεκινά μονοπάτι που σε 2.30′ καταλήγει στην ψηλότερη κορυφή του συγκροτήματος, στα 2.497 μέτρα.
Άλλη διαδρομή, τμήμα του εθνικού μονοπατιού Ο3 ξεκινά από την Κόνιτσα και ακολουθεί τη χαράδρα του Αώου μέχρι τη μονή Στομίου (πορεία 1.30′). Από εδώ, συνεχίζοντας με κατεύθυνση το Βρυσοχώρι φτάνουμε στο πέρασμα του Καρτερού και ανεβαίνουμε στη Γκαμήλα.
Διαδρομές προς τη Γκαμήλα και τη Δρακόλιμνη γίνονται και από τα χωριά Τσεπέλοβο, Βραδέτο, Βρυσοχώρι.
Η περιοχή είναι προσπελάσιμη όλο το χρόνο. Ιδανικότερες εποχές η Άνοιξη και το Φθινόπωρο, στη γέννηση και στο αποκορύφωμα της φύσης.