Ο δήμος Ιθώμης του νομού Καρδίτσας αποτελείται από μια ομάδα χωριών με ιστορικό αλλά και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Με έδρα το Φανάρι, χτισμένο γύρω κάτω το επιβλητικό κάστρο του, σκαρφαλώνουν στις υπώρειες των ανατολικών Αγράφων ή απλώνονται στις ρίζες τους. Φανάρι, Κανάλια, Καππά, Πύργος Ιθώμης, Άγιος Ακάκιος, Ελληνόπυργος, διατηρούν δείγματα της περασμένης τους ακμής στην όψη των παλιών πέτρινων αρχοντόσπιτων. Μια σπουδαία οικιστική παράδοση που σε πείσμα των καιρών διατηρείται ανέπαφη μέχρι τις μέρες μας. Τη σημαντική τους θέση μαρτυρούν τα κάστρα και τα ερείπια πύργων που σώζονται χαρακτηρίζοντας πολλά από τα τοπωνύμια της περιοχής. Όπως είναι φυσικό, το δίκτυο των μονοπατιών που ένωναν παλιότερα τα χωριά έχει εγκαταλειφτεί και περιστασιακά μόνο χρησιμοποιείται για τις ανάγκες μιας υποτυπώδους κτηνοτροφίας.

Στην προσπάθειά μας να γνωρίσουμε αυτή τη σημαντική περιοχή αλλά και να την αναδείξουμε (στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας), συχνά οργανώνουμε εκεί πεζοπορικές διαδρομές αν και αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην οργάνωσή τους αφού δεν υπάρχουν χαραγμένα μονοπάτια αλλά ούτε και πληροφορίες για τις παλιές στράτες. Εδώ σίγουρα η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και οι πολιτιστικοί σύλλογοι θα μπορούσαν να συνδράμουν βοηθώντας έτσι στην προβολή του τόπου τους.

Τελευταίο μας εγχείρημα η ανάβαση από τον Πύργο Ιθώμης, το μικρό χωριό δίπλα στο Καππά στον Ελληνόπυργο, τον παραδοσιακό οικισμό που από το υψόμετρο των εξακοσίων μέτρων αποτελεί σπουδαίο αγνάντι στον θεσσαλικό κάμπο.

Ξεκινώντας μέσα από το χωριό ακολουθούμε χωματόδρομο που σύντομα αφήνουμε για να μπούμε σε μονοπάτι αφήνοντας αριστερά το μικρό φαράγγι που τροφοδοτεί τον Νέδα ποταμό. Η πυκνή πρεμνοφυής βλάστηση είναι εμπόδιο μιας και συχνά έρπουμε για να περάσουμε ανάμεσα σε αγκαθερά κλαδιά. Βαδίζοντας με το ένστικτο περισσότερο παρά με χάρτη, καβαλάμε τα βράχια μιας κορφής, περνάμε από ερειπωμένο οικισμό, αφήνουμε πίσω μας ένα μικρό μαντρί, μια περιφραγμένη έκταση και βγαίνουμε στην άσφαλτο που οδηγεί στο χωριό. Εδώ συναντάμε τον παλιό χωματόδρομο και τον ακολουθούμε για να φτάσουμε στο ξάγναντο έξω από το χωριό όπου ένα παλιό αεριωθούμενο της πολεμικής αεροπορίας σημαδεύει τα ουράνια. Μια μικρή στάση για φωτογραφίες και σε λίγο φτάνουμε στην πλατεία του χωριού.

Ο Ελληνόπυργος (Γράλιστα) πήρε το όνομά του από τα ερείπια του αρχαίου πύργου που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του χωριού. Είναι αμφιθεατρικά κτισμένος με κέντρο αναφοράς την πλατεία, η οποία έχει δομή καθαρά παραδοσιακή. Από εδώ πέρασε και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός κατά την περίοδο 1775 με 1779 όπως δηλώνει και το σχετικό άγαλμα λίγο πάνω από την πλατεία.. Μια μεγάλη επίσης μορφή της Ελληνικής Ιστορίας ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ανδρώθηκε στον Ελληνόπυργο. Σύμφωνα με μαρτυρίες όταν ήρθε στο χωριό από το Μαυρομάτι ήταν οκτώ ετών και έμεινε εδώ μέχρι την ηλικία των δεκαοκτώ. Στην αρχή και μέχρι να γνωριστεί με τα παιδιά του χωριού εγκαταστάθηκε στη σπηλιά του «Λώλου». Στο χωριό σώζεται επίσης και το σπίτι του Τσιούτσιου (σήμερα Αντωνίου Μηνίτσιου) όπου το Πάσχα του 1817 ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εγκλωβίστηκε από τους Τούρκους και κατάφερε με τέχνασμα να διαφύγει. Ανάμεσα στα παλιά πέτρινα σπίτια ξεχωρίζει το αρχοντικό Σύρμου (Ζήγρα).

Το κάστρο του Ελληνόπυργου είναι κτισμένο με ογκόλιθους που έχουν διάφορες διαστάσεις και υψώνεται στην ψηλότερη κωνική και βραχώδη περιοχή μιας σειράς από βουνοκορφές που ξεκινούν από τη δεξιά όχθη του Πάμισου ποταμού (απέναντι από το Μουζάκι Καρδίτσας) και εκτείνονται προς τα Νότια και Νοτιοανατολικά.

Η επιστροφή μας αποδείχτηκε λίγο περιπετειώδης αφού επιλέξαμε να κατεβούμε από δύσβατη ρεματιά όπου κατέληγε το παλαιό μονοπάτι. Σήμερα, η βλάστηση έχει θεριέψει κλείνοντας τα περάσματα ακόμα και για τα κατσίκια. Οδηγός μας ένας σκύλος που πήρε στο κατόπι από το χωριό και όπως αποδείχτηκε γνώριζε τον τόπο καλύτερα από τους ανθρώπους.

__________________ Άρθρα στην ίδια Περιοχή __________________

Ίταμος, ένα βουνό γεμάτο Κάστρα. Ιθώμη – Άγιος Ακάκιος Κοπή της Βασιλόπιτας με χιόνια στον Ελληνόπυργο Από Λογγιές προς Πορτή Ίταμος, ο μικρός αδελφός του Κόζιακα Στον Μέγδοβα μια μέρα μυθική Με τρένο στα χιόνια! – Φανάρι Χειμώνας, στις πλαγιές του Ιτάμου Από τον Πύργο Ιθώμης στον Αγ. Ακάκιο Από το Ροπωτό στην Πορτή Στο Ελληνόκαστρο Στον Ίταμο από την Πορτή Από τον Πύργο Ιθώμης στα Κανάλια